Rozwód to proces prawny, który prowadzi do formalnego zakończenia małżeństwa. W niektórych przypadkach małżonkowie mogą zdecydować się na rozwód za porozumieniem stron, co oznacza, że nie ma potrzeby wyznaczania kilku rozpraw. Jednak w innych sytuacjach, gdy małżonkowie nie mogą osiągnąć porozumienia w kwestiach związanych z rozwodem rozpraw może być więcej. W każdym jednak przypadku konieczne jest wystąpienie przed sądem, który podejmie ostateczną decyzję. Dotyczy to także małżonków – obywateli polskich mieszkający za granicą.
Orzekanie rozwodu przez sąd jest procesem prawnym, który zazwyczaj reprezentuje adwokat (rozwód, Warszawa). Strony sporu, czyli małżonkowie, muszą przedstawić swoje argumenty i dowody przed sądem, który na podstawie zgromadzonych informacji podejmuje decyzję. Przykładowe podstawy mogą obejmować zdradę małżeńską, niemożność kontynuowania wspólnego życia małżeńskiego, trwałe rozłączenie małżonków, przemoc domową lub niezgodność charakterów. Każda z tych podstaw musi być udowodniona przed sądem, aby można było orzec rozwód.
Celem procedury dowodowej w sprawie rozwodowej jest przede wszystkim ustalenie faktów dotyczących rozpadu małżeństwa. Sąd ma możliwość uwzględnienia zeznań świadków, oficjalnych lub prywatnych dokumentów, opinii biegłych, środowiskowych wywiadów, e-maili, rachunków i wydruków wiadomości SMS. To tylko niektóre akceptowane dowody – lista ta nie jest ograniczona. Polski Kodeks postępowania cywilnego reguluje możliwość skorzystania z innych dowodów.
Proces orzekania rozwodu rozpoczyna się od wniesienia pozwu rozwodowego do właściwego sądu przez jednego z małżonków. Pozew powinien zawierać informacje dotyczące podstawy rozwodu.
Drugi małżonek ma prawo złożyć odpowiedź na pozew rozwodowy, w której może zgłosić swoje stanowisko wobec zarzutów przedstawionych w pozwie.
Sąd ustala terminy rozpraw, na których strony sporu, czyli małżonkowie, przedstawiają swoje argumenty i dowody. W toku rozpraw mogą zostać przesłuchani świadkowie, a także złożone dokumenty, które są uważane za ważne dowody.
W niektórych sprawach sądy mogą rozpatrywać kwestię winy jednego z małżonków lub orzekać rozwód bez orzekania o winie, jeśli jest zgodna wola stron. Ustalenie winy może mieć wpływ na podział majątku lub przyznanie alimentów.
Jeśli małżonkowie posiadają wspólny majątek, sąd może rozpatrywać sprawę podziału majątku, ustalając, jakie aktywa i długi należą do każdej ze stron. Podział majątku może odbywać się na zasadzie równości lub uwzględniać różne czynniki, takie jak wkład finansowy i opiekę nad dziećmi.
Jeśli małżonkowie mają dzieci, sąd musi ustalić kwestie związane z opieką nad nimi. Decyzje dotyczące praw rodzicielskich, czasu spędzanego z dziećmi i obowiązku alimentacyjnego mogą być podejmowane na podstawie najlepszego interesu dziecka.
Po przeprowadzeniu procesu orzekania i rozpatrzeniu wszystkich przedstawionych dowodów, sąd wydaje wyrok orzekający rozwód. Prawomocne orzeczenie formalnie kończy małżeństwo i zawiera ustalenia dotyczące alimentów, władzy rodzicielskiej, opieki nad dziećmi a może zawierać ustalenia dotyczące podziału majątku.