Rozwód – przesłanki i skutki
Rozwód to bez wątpienia jedno z najbardziej stresujących przeżyć, jakich może doświadczyć dorosły człowiek, niezależnie od okoliczności, w jakich do niego dochodzi. Choć osoby zainteresowane często są wtedy w całkowitej rozsypce, warto, by zachowały trzeźwość umysłu. Od kroków, jakie podejmą w tym trudnym czasie zależy bowiem ich przyszłość i bezpieczeństwo, także to ekonomiczne. Jeśli nie są w stanie samodzielnie zadbać o swoje sprawy, a górę biorą emocję – lepiej, by powierzyły kwestię swojego rozwodu profesjonalistom.
W Polsce rozpada się już jedno na trzy małżeństwa. Aby jednak sąd mógł orzec rozwód, musi zaistnieć zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego. Jest to podstawowa przesłanka, warunek konieczny orzeczenia rozwodu. Sąd bierze więc pod lupę więź, jaka łączy (a raczej już nie łączy) małżonków, i wnikliwie ją ocenia. Najważniejsza jest ta emocjonalna, uczuciowa, nie bez znaczenia są jednak także więzi fizyczna oraz majątkowa, tj. prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. Nawet jeśli sąd stwierdzi rozpad pożycia, może nie orzec rozwodu. Mowa tu o tzw. przesłankach negatywnych orzeczenia rozwodu. Dochodzi do nich, jeśli sąd uzna za wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa małżonka występującego o rozwód, bądź też gdy wskutek rozwodu ucierpiałoby dobro wspólnych małoletnich dzieci. Orzeczenia rozwodu można nie uzyskać także w sytuacji, gdy byłoby ono sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Poza skutkami emocjonalnymi rozwód ma oczywiście także szereg ważnych następstw ekonomicznych i prawnych, które mają ogromny wpływ na dalsze życie obojga byłych partnerów. Po pierwsze, w wyniku rozwodu między małżonkami powstaje rozdzielność majątkowa, tzn. każdy z nich zarabia, bierze kredyty i gospodaruje pieniędzmi już na własny rachunek. Majątek dorobkowy, powstały w trakcie trwania małżeństwa, może zostać przez sąd podzielony – zażądać takiego podziału małżonkowie mogą zresztą nawet długo po rozwodzie.
Jednak pomimo orzeczenia rozwodu, kwestie finansowe mogą na wiele lat połączyć byłych małżonków. Chodzi oczywiście o kwestię alimentów – zarówno na rzecz wspólnych małoletnich dzieci (sąd musi je orzec), jak i dla byłej żony lub byłego męża (ich przyznanie zależy od wielu czynników). Jeśli rozwodzący się małżonkowie mają wspólne dzieci, sąd musi też ustalić sposób wykonywania władzy rodzicielskiej nad nimi przez każdą ze stron. W praktyce po rozwodzie rodziców dziecko zwykle mieszka z matką, a ojciec zobowiązany jest do płacenia alimentów na jego rzecz. Dodatkowo, jeżeli jedna ze stron nie jest wyłącznie winna rozpadu małżeństwa oraz znajduje się w niedostatku, sąd może nakazać drugiej stronie płacenie alimentów na rzecz byłego partnera. Sąd musi też rozstrzygnąć kwestię użytkowania przez byłych małżonków wspólnego mieszkania.
Inne ważne skutki prawne zakończenia małżeństwa obejmują możliwość powrotu do nazwiska noszonego przed ślubem, odsunięcie byłego współmałżonka od dziedziczenia ustawowego oraz uchylenie domniemania, że dziecko urodzone przez kobietę to dziecko jej męża. Jeśli jednak urodzi się ono przed upływem 300 dni od orzeczenia rozwodu, domniemanie ojcostwa byłego już męża będzie obowiązywać. Ponadto po rozwodzie do aktu małżeństwa z urzędu wpisywana jest informacja o jego rozwiązaniu. Jako osoby stanu wolnego, byli małżonkowie mogą bez przeszkód wstępować w nowe związki małżeńskie.